Multidisciplinirani autorski tim je 2019. godine započeo rad na projektu „Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini“. Ovaj projekt je izuzetno važan za Bosnu i Hercegovinu i predstavlja značajan korak prema održivom upravljanju prirodom.
Činjenica je da u Bosni i Hercegovini evidentiran manjak naučnih podataka relevantnih za održivo upravljanje prirodom. Rezultati relevantnog naučnog rada su samo djelomično publicirani, javno dostupni i korišteni za potrebe upravljanja prirodom. U cilju uvida u stanje biodiverziteta i ekosistemskih servisa, uvida u stepen direktnih (fizičkih) i indirektnih (društvenih) pritisaka na prirodu, uvida u postojeće opcije upravljanja i buduće scenarije koji proističu iz utvrđenih podataka, danas je neophodno analizirati i integrisati informaciju iz svih dostupnih izvora (objavljeni i neobjavljeni rezultati naučnih istraživanja, tehnički izvještaji, kao i izvori tradicionalnih znanja).
Puni naziv projekta je „Podržavanje donošenja odluka i jačanje kapaciteta za podršku IPBES-u kroz nacionalnu procjenu ekosistema” (“Supporting decision making and building capacity to support IPBES through national ecosystem assessments”). Projekt se implementira kroz Centar za ekologiju i prirodne resurse „Akademik Sulejman Redžić“, Prirodno-matematičkog fakulteta, Univerziteta u Sarajevu i partnerstvu s Federalnim ministarstvom za okoliš i turizam kao ključnom tačkom za implementaciju IPBES-a u Bosni I Hercegovini.
Sredstva za realizaciju projekta su osigurana od strane IKI-ja (Inicijative za klimu Njemačkog federalnog ministarstva za okoliš, zaštitu prirode i nuklearnu sigurnost). Prvi primatelj sredstava IKI-ja, s kojim Univerzitet direktno sarađuje, je World Conservation Monitoring Centre (WCMC), sa sjedištem u Kembridžu. Sporazum za implementaciju projekta je potpisan 17. 12. 2018. od strane Rektora Univerziteta u Sarajevu, prof. dr. Rifata Škrijelja i dr. Timothy Johnsona, Chief Executive Officer-a WCMC-a, na period od 01. oktobra 2018. do 31. marta 2023. godine.
Zahvaljujući ovom sporazumu, Bosna i Hercegovina je postala jedna od četiri zemlje u svijetu (BiH, Kambodža, Azerbejdžan i Grenada), kojoj su, preko WCMC-a, odobrena donatorska sredstva IKI-ja za realizaciju ovog važnog projekta.
Projekt implementira principe i metode rada UN Međuvladine platforme za biodiverzitet i ekosistemske servise (IPBES), koji teži razvoju i uspostavi stalnog dijaloga između naučne zajednice i donosilaca odluka za prirodu u cilju kompletiranja evidencije za donošenje bolje informisanih odluka, naročito o korištenju prirodnih resursa. Projekt treba da rezultira dokumentom koji će naučnicima dati pravac za relevantna buduća istraživanja, a donosiocima odluka dati na raspolaganje postojeće domaće naučne i stručne argumente za donošenje održivih odluka u korištenju prirode. Sažetak dokumenta (Summary for Policy Makers – SPM), koji će sadržavati ključne poruke, treba proći kroz konsultativni proces usaglašavanja, te političkog prihvaćanja i usvajanja. Projektni tim realizira aktivnosti u saradnji i pod rukovodstvom projekt koordinatora. Pored koordinatora, projektni tim čini grupa ko-predsjedavajućih Procjene, službenik na projektu i administratori projekta. Ko-predsjedavajući Procjene su nosioci izrade dokumenta i njegovi glavni autori. Uz ko-predsjedavajuće, projekat zahtijeva autorski rad većeg broja naučnika iz različitih prirodnih i društvenih nauka, ali također i donosilaca odluka i praktičara. Prema IPBES metodi, autorsko pravo svake procjene je diferencirano na četiri nivoa odgovornosti (A. ko-predsjedavajući autor, B. Vodeći koordinator poglavlja, C. Vodeći autor i D. Saradnik na poglavlju). Prema metodi ove Platforme, a koju projekat slijedi i u Bosni i Hercegovini, konkretan Sadržaj Procjene će se definisati u prethodnom dijalogu između naučnika, donosilaca odluka i drugih zainteresovanih strana (Scoping process). Projekat će pripemiti dokument Procjene, a istovremeno će poslužiti izgradnji kapaciteta, kako u naučnoj zajednici kroz postizanje značajne reference za članove autorskog tima, tako i u zajednici donosilaca odluka kroz povećanje svijesti o značaju održivog korištenja prirode. Priprema Procjene predstavlja kvalitativno nov proces u Bosni i Hercegovini, a to je razvoj klime naučno-političkog dijaloga I konsultativnog donošenja informisanih odluka o prirodi.
Ciljevi projekta. Svrha projekta je uspostava instrumenta za donošenje informisanih odluka o korištenju biodiverziteta I prirodnih resursa. Ciljevi projekta su:
- Pripremiti Procjenu ekosistema I ekosistemskih servisa u Bosni I Hercegovini, uključujući razvoj pomoćnih alata za kreatore politika
- Razviti i napraviti dostupnima alate i metodologije podrške politikama
- Po ugledu na IPBES formirati Državnu platformu za biodiverzitet i ekosistemske servise (DPBES)
- Uspostaviti uslove za efikasno korištenje Procjene
- Pružiti smjernice nacionalnim projektnim timovima u drugim zemljama
U realizaciji ovako velikog i značajnog projekta je neophodno učešće velikog broja naučnika različitog profila, donosioca odluka, nevladinog sektora i predstavnika međunarodnih organizacija u Bosni Hercegovini.
Stoga je na prijedlog koordinatora projekta Prof. dr. Senka Barudanović Prirodno-matematički fakultet, Univerzitet u Sarajevu, formiran i Odlukom Univerziteta u Sarajevu, br. 0101-3094-3/19. formalno ustanovljen projektni tim. Pored koordinatora, projektni tim čini grupa kopredsjedavajućih autora Procjene, službenik na projektu i administratori projekta. Kopredsjedavajući autori Procjene su nosioci izrade dokumenta. Članovi projektnog tima su:
- Prof. dr. Milan Mataruga Ko-predsjedavajući autor Procjene, Šumarski fakultet, Univerzitet u Banjoj Luci
- Prof. dr. Mersudin Avdibegović Ko-predsjedavajući autor Procjene, Šumarski fakultet, Univerzitet u Sarajevu
- Prof. dr. Mirjana Milićević Ko-predsjedavajući autor Procjene, Sveučilište u Mostaru
- Prof. dr. Rifat Škrijelj Ko-predsjedavajući autor Procjene, Univerzitet u Sarajevu.
Učesnici projekta su profesori i dr. Jasmina Kamberović, vanr. prof. dr Elvira Hadžiahmetović Jurida, vanr. prof. i dr Avdul Adrović, red. prof. iz Odsjeka za biologiju Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Tuzli, koji su dali značajna doprinos ukupnim projektnim aktivnostima kao autori ili koautori pojedinih poglavlja.